De Olympische en Paralympische Spelen staan vaak bekend om hun kippenvel opwekkende sportprestaties, grote show en het samenbrengen van mensen van over de hele wereld. Met 1 miljoen bezoekers per dag en miljarden TV kijkers staan alle schijnwerpers die weken op de stad. En we hebben allemaal kunnen zien hoe geweldig Parijs erin is geslaagd om de stad te laten zien. Met de werkelijk adembenemende venues bij de Eiffeltoren, de Seine, het Grand Palais, Montmartre en ga zo maar door. Maar Parijs zette daarnaast ook in voor een andere sterke ambitie: het organiseren van de meest duurzame Spelen ooit. Ondanks de uitdagingen die gepaard gaan met de miljoenen bezoekers, atleten en officials die van over de hele wereld invliegen, laat Parijs grote stappen zien in het vergroten van de sociale voetafdruk en het verminderen van de ecologische voetafdruk van het evenement. Met mijn eigen ervaring heb ik afgelopen weken zowel bij de Olympische - als de Paralympische Spelen zoveel mogelijk met dubbele blik gekeken. Én zeker genoten van onvergetelijke sportmomenten én met speciale aandacht gekeken naar alles om me heen: infrastructuur, mobiliteit, social legacy en meer. Een aantal indrukken:
Slimme keuzes voor infrastructuur
Na(ast) transport is infrastructuur het volgende grote pijnpunt t.a.v. duurzaamheid en sportevenementen. Mega sportevenementen zoals EK’s, WK’s en Olympische Spelen zijn rondreizende circussen die op plekken landen die niet structureel ingericht zijn op zoveel sporters en bezoekers. Een van de meest vervuilende aspecten van deze grote sportevenementen is vaak de bouw van nieuwe stadions en dorpen om atleten en toeschouwers te huisvesten. Parijs pakt dit probleem slim aan door vrijwel volledig gebruik te maken van bestaande infrastructuur. Er worden slechts twee nieuwe gebouwen neergezet: Arena la Chapelle, een toekomstig basketbalarena en het Aquatics Centre, een toekomstig community zwembad in Saint-Denis. Beide gebouwen zijn zeer duurzaam gebouwd met houtbouw constructies en modulaire bouwmethodes én zijn bestemd voor structureel gebruik in de lokale omgeving.
Door verder gebruik te maken van enkel bestaande faciliteiten, stadions dubbel te gebruiken (rugby à atletiek, tennis à boksen), bespaart Parijs niet alleen op kosten, maar wordt ook onnodige CO2-uitstoot door nieuwbouw voorkomen. Deze aanpak brengt de totale kosten van de Spelen naar schatting terug tot zo’n 10 miljard euro, wat aanzienlijk lager is dan de eerdere Zomerspelen in Londen, Rio en Tokyo, die soms opliepen tot wel 30 miljard euro.
Boost voor de impacteconomie, duurzaamheid en sociale legacyprojecten
De organisatie heeft in aanloop sterk gestuurd op de sociale impacteconomie. Onder de circa 1900 ondernemingen die door de organisatie zijn ingezet, behoren bijna 500 sociale ondernemingen. Deze organisaties leveren onder andere diensten voor logistiek het hergebruik van materialen, opknappen van sportlocaties in Parijs en het opzetten van social legacyprojecten in en rondom de stad. Daarnaast wordt er een grote inspanning geleverd om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt te betrekken bij de uitvoering van de Spelen, wat bijdraagt aan een positieve sociale impact. Daarnaast was duurzaamheid een belangrijk onderdeel van de contracting. Dat daarin het optimum nog niet bereikt is mag voor zich spreken. Zo voelde de inzet van Coca-Cola in het verminderen van plastic erg dubbel. Met de inzet om plasticverbruik te verminderen werden de collector item herbruikbare hard cups ter plekke gevuld met petflesjes. Dubbel plastic verbruik? Dit omdat in de voorbereiding de logistiek niet op tijd op orde kwam om de soft-drink fonteinen te installeren. Zo blijft er voldoende ruimte voor verbetering en moeten we blijven uitkijken voor greenwashing.
Duurzaam transport en energie
Een grote uitdaging voor de duurzaamheid van de Spelen blijft mobiliteit (>90% van de carbon footprint). Vooral door de vele internationale vluchten die noodzakelijk zijn om atleten en bezoekers naar Parijs te brengen. Hoewel dit moeilijk te vermijden is en groene alternatieven nog niet of onvoldoende beschikbaar zijn zet de stad in op lokaal duurzaam vervoer. Parijs heeft de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in fietsinfrastructuur, waardoor de stad tegenwoordig uitstekend per fiets te verkennen is. Ook worden de atleten en hun teams via de Olympic lanes grotendeels vervoerd met elektrische voertuigen. Voor bezoekers van de accommodaties was het openbaar vervoer binnen de stad uitstekend georganiseerd, goed bereikbaar en verliep (afgezien van de treinstaking het eerste weekend) vlekkeloos. Zowel de trein & metro als de fiets heb ik uitgebreid gebruikt en was uitstekend te doen.
Vooruitkijken naar de toekomst
Parijs 2024 zet een belangrijke standaard voor duurzame Olympische Spelen, maar de lat ligt nog hoger voor toekomstige organisatoren. Los Angeles zet bijvoorbeeld in op “no-car Games” en is van plan om helemaal geen nieuwe gebouwen te bouwen en enkel bestaande faciliteiten te gebruiken. Hoewel het altijd nog te bezien valt hoe succesvol deze initiatieven zullen zijn, biedt Parijs een waardevol voorbeeld van hoe een grootschalig evenement toch met een impactbewuste blik kan worden georganiseerd. Én is het een voorbeeld hoe een groots sportevenement een podium en aanjager kan zijn voor (lokale) impacteconomie.
De weg naar volledig duurzame Spelen is misschien nog lang, maar Parijs 2024 laat zien dat er met slimme keuzes en innovatieve benaderingen al een enorm verschil kan worden gemaakt.
Blog van Michiel van Rijn van Alkemade